Sinh ly biệt-Bạch Cư Dị

[Admin]

Sinh ly biệt


Thực bá bất dị , thực mai nan,
Bá năng khổ hề , mai năng toan .
Vị như sinh biệt chi vi nan ,
Khổ tại tâm hề , toại tại can !
Thần kê tái minh tàn nguyệt một ,
Chinh mã liên tê hành nhân xuất .
Hồi khan cốt nhục khốc nhất thanh ,
Mai toan , bá khổ , cam như mật !
Hoàng Hà thuỷ bạch hoàng vân thu .
Hành nhân hà biên tương đối sầu ,
Thiên hàn , dã khoáng , hà xứ túc ?
Đường lê diệp chiến phong sưu sưu.
Sinh ly biệt ! Sinh ly biệt !
Ưu tòng trung lai vô đoạn tuyệt ,
Ưu cực tâm lai huyết khí suy ,
Vị niên tam thập sinh bạch phát .

Dịch Nghĩa:

Ăn sung(*1) không dễ , ăn mơ khó .
Sung chát làm sao !mơ , ôi ! chua .
Nhưng chưa khó bằng cảnh sinh ly ,
Chát ngấm trong tim , chua xé gan !
Gà gáy sớm hai lần , trăng tà đang lặn ,
Ngựa trẩy hí ran , khách ra đi lên đường .
Ngoảnh lại , nghe một tiếng khóc của người ruột thịt ,
Thì chát như sung , chua như mơ , coi còn ngọt tựa mật !
Nước sông Hoàng trắng phau , mây thu vàng khé .
Khách ra đi , bên sông rầu rầu nhìn nhau .
Trời rét đồng không , nơi nao yên nghỉ
Lá đường lê(*2) chạm nhau trước gió rào rào !
Cảnh sinh ly ! Cảnh sinh ly !
Nỗi lo âu , bởi tự đáy lòng , bao giờ cho dứt !
Lo âu sâu sắc , khí huyết hao mòn ,
Tuổi chưa ba mươi , tóc đã nhuốm bạc !

Dịch Thơ:

Cảnh sinh ly

I

Sung , mơ ăn khó , ai ơi !
Sung ăn thời chát , mơ thời chua sao !
Chưa bằng sống biệt ly nhau ,
Ruột gan chua chát lại đau bội phần .
Lần trăng gà gáy hai lần ,
Hét luôn tiếng ngựa giục dần khách ra .
Trông nhau một tiếng khóc oà ,
Mơ chua sung chát , như là mật ngon .
Nước sông trắng , mây vàng tuôn ,
Kẻ đi người ở , cơn buồn bên sông .
Ngủ đâu ? Trời lạnh , đồng không !
Đìu hiu ngọn gió loạn rung lá đường !
Biệt ly lúc ấy lạ nhường !
Mối lo chẳng dứt từ phương hướng nào ?
Quá lo , huyết khí tiêu hao ,
Chưa ba mươi tuổi , tóc sao trắng rồi ?

Bản dịch của Tản Đà

II

Khôn ngậm bồ hòn , khó nuốt mơ ,
Bồ hòn thì đắng , mơ thì chua.
Chưa gay bằng sống mà ly biệt,
Chua đắng trong lòng nói chẳng ra !
Trở giục canh gà , trăng xế khuất ,
Hí râng ngựa chiến , người xa tếch .
Quay nhìn ruột thịt , khóc oà lên ,
Đắng ấy chua kia ngọt như mật .
Trắng sông nước ,
Vàng may thu .
Người đi sông bến ngó nhau sầu .
Đường xa trời lạnh nơi nao nghỉ ?
Cành lê lá đập gió vi vu.
Sống ly biệt !
Sống ly biệt !
Lo từ đâu đến xua không hết ?
Lòng nhọc lo hoàn khí huyết suy ,
Chưa ba mươi tuổi đầu pha tuyết .

Bản dịch của Khương Hữu Dụng

Chú thích:

*1: Nguyên văn là bá , loại cây vỏ có chất vàng , có thể dùng làm thuốc nhuộm , quả ăn đắng , vì không thường thấy ở nước ta nên tạm dịch là cây sung để dễ tưởng tượng được vị chát , và do đó hội được ý nghĩa của câu thơ hơn
*2: Loại cây giống cây lê, hoa trắng , quả nhỏ như quả xoan , ăn được .